Her kan du lese om | Dáppe sáhtát lohkat:

Kvalitetsreform for de over 65 år 

Aldersvennlige samfunn

Reform med konkrete løsninger

Fase 1: Forberedelse og oppstart (2019)

Fylkesmannen møter kommunene: Våren 2019

Fylkesmannen møter kommunene: Høsten 2019

Kommunene starter opp

Fase 2: Kartlegging og planlegging (2019–2020)

Fase 3: Implementering og gjennomføring (2021–2023)

Fase 4: Evaluering og forbedring (2023)

Se streaming fra Gjennomføringskonferansen om Leve hele livet

Kvalitetsreform for de over 65 år

Kommunene og samfunnet skal legge til rette for at eldre har muligheten til å leve gode liv. I lokalsamfunnene rundt omkring finnes det mange gode løsninger som sikrer de over 65 år gode liv.

Men det er store forskjeller mellom kommunene. Gode løsninger blir tatt i bruk av for få kommuner og for tilfeldig. Tilbudet og kvaliteten på tjenestene til eldre varierer mye. Reformen Leve hele livet handler om at vi må tenke annerledes, jobbe på nye måter og se tjenestene i sammenheng.

Kilde: Meld. St. 15 (2017-2018) Leve hele livet – en kvalitetsreform for eldre.

Kvaliteahttaođastus badjel 65-jahkásaččaide

Gielddat ja servodat galget láhčit dilálašvuođaid nu ahte boarrásiin lea vejolašvuohta eallit buori eallima. Iešguđetge guovlluid báikegottiin leat máŋggat buorit čovdosat mat váfistit buori eallima sidjiide, geat leat badjel 65 jagi boarrásat.

Gielddaid gaskkas leat dattetge stuorra erohusat. Menddo unnán gielddat váldet buriid čovdosiid atnui ja menddo soaittáhagas. Boarrásiid bálvalusaid fálaldat ja kvaliteahtta rievddadallá olu. Olles eallima eallit -ođastusas lea sáhka das ahte mii fertet jurddašit eará láhkai, bargat ođđa vugiiguin ja geahččat bálvalusaid oktilaččat. 

Gáldu: Meld. St. 15 (2017-2018) Leve hele livet – en kvalitetsreform for eldre (St. Dieđ. 15 (2017-2018) Olles eallima eallit – kvaliteahttaođastus boarrásiid várás).

Aldersvennlige samfunn

Eldre skal kunne leve gode liv, uavhengig av helseproblemer og helsetilstand. Friske og aktive, som syke. Kommunene må derfor tenke helhetlig:

For eksempel når kommunen bygger boliger, så skal boligen passe deg over 65 år og ha livsløpsstandard. Boligen bør også ligge i nærheten av butikken, biblioteket, kulturtilbud og steder hvor eldre kan møte andre, oppleve fellesskap og aktivitet. Samtidig skal eldre være trygge på at de får riktig hjelp til helse- og sosialbehov til rett tid.

Ahkeláđis servodagat

Boarrásat galget sáhttit eallit buori eallima, beroškeahttá dearvvasvuođaváttisvuođain ja dearvvasvuođadilis. Dearvvas ja doaibmilis olbmot, nugo buohcci olbmotge. Danne fertejit gielddat jurddašit ollislaččat:

Ovdamearkka dihte go gielddat huksejit ásodagaid, de galgá ásodat heivet dutnje, gii leat badjel 65 jahkásaš, ja ásodagas galgá leat eallinagistandárda. Ásodat berre maiddái leat lahka gávppi, girjerádjosa, kulturfálaldagaid ja báikkiid, gos boarrásat besset gávnnadit nuppiiguin, vásihit searvevuođa ja buđaldeami. Seammás galget boarrásat leat oadjebasat ahte sii ožžot rivttes veahki dearvvasvuođa- ja sosiála dárbbuide rivttes áigái.

Reform med konkrete løsninger

Leve hele livet bygger på hva ansatte, eldre, pårørende, frivillige, forskere og ledere har sett fungerer i praksis. Reformen består av 25 løsninger på områder hvor vi vet det ofte svikter i tilbudet til de eldre i dag. Løsningene er sortert under fem innsatsområder og viser til lokale eksempler som vi har erfart at fungerer.

• Et aldersvennlig Norge
• Aktivitet og fellesskap
• Mat og måltider
• Helsehjelp
• Sammenheng i tjenestene

Innsatsområdene kan du lese om i stortingsmeldingen Meld. St. 15 (2017-2018) Leve hele livet – en kvalitetsreform for eldre.

Ođastus mas leat konkrehta čovdosat

Olles eallima eallit -ođastus vuođđuduvvá dasa maid bargit, boarrásat, oapmahaččat, eaktodáhtolaččat, dutkit ja jođiheaddjit leat oaidnán doaibmamin geavahusas. Ođastusas leat 25 čovdosa surggiin, main mii diehtit ahte boarrásiid fálaldat ii leat dál doallevaš. Čovdosat leat čuldojuvvon viđa áŋgiruššansuorggi vuollái ja čujuhit báikkálaš ovdamearkkaide maid mii leat vásihan doaibmamin.

• Ahkeláđis Norga
• Buđaldeapmi ja searvevuohta
• Biebmu ja boradeapmi
• Dearvvasvuođaveahkki
• Bálvalusaid oktilašvuohta

Áŋgiruššansurggiin sáhtát lohkat stuorradiggedieđáhusas Meld. St. 15 (2017-2018) Leve hele livet – en kvalitetsreform for eldre (St. Dieđ. 15 (2017-2018) Olles eallima eallit – kvaliteahttaođastus boarrásiid várás).

Fase 1: Forberedelse og oppstart (2019)

Fylkesmannen møter kommunene: Våren 2019

På Fylkesmannens regionale kommunemøter får politisk og administrativ ledelse i kommunene informasjon om Leve hele livet og hvordan reformen skal gjennomføres.

Regionalt kommunemøte i Sør-Troms
Regionalt kommunemøte i Midt-Troms
Regionalt kommunemøte i Nord-Troms
Regionalt kommunemøte i Vest-Finnmark
Regionalt kommunemøte i Midt-Finnmark
Regionalt kommunemøte i Øst-Finnmark

Fylkesmannen møter kommunene: Høsten 2019

Fylkesmannen samler fagfolk fra ulike sektorer i kommunene for å informere om Leve hele livet på regionale dialogmøter høsten 2019. Her finner du oversikt over dialogmøtene.

Kommunene starter opp

Fylkesmannen ønsker at kommunene begynner arbeidet med å lage sin egen plan for Leve hele livet.

Leve hele livet kan implementeres i mange ulike sektorer og fagområder i kommunen. Kommunene er velkomne til å ta kontakt med Fylkesmannen hvis dere ønsker råd og veiledning i forbindelse med oppstarten av Leve hele livet.

Regjeringen.no: Leve hele livet

Regjeringen vil etablere et støtteapparat som i første omgang skal formidle, informere og inspirere kommunene til å sette reformens innhold på dagsordenen og utvikle verktøy og materiell for gjennomføring lokalt. Kommunene inviteres til å delta i læringsnettverk der de kan dele erfaringer og bli inspirert av hverandre.

Muddu 1: Ráhkkaneapmi ja álggaheapmi (2019)

Fylkkamánni gávnnada gielddaiguin: Giđđat 2019

Fylkkamánni guovlludási gielddačoahkkimiin gielddaid politihkalaš ja hálddahuslaš jođihangottit ožžot dieđuid Olles eallima eallit -ođastusa hárrái ja mo dat galgá ollašuhttojuvvot.

Lulli-Romssa guovlludási gielddačoahkkin
Gaska-Romssa guovlludási gielddačoahkkin
Davvi-Romssa guovlludási gielddačoahkkin
Oarje-Finnmárkku guovlludási gielddačoahkkin
Gaska-Finnmárkku guovlludási gielddačoahkkin
 Nuorta-Finnmárkku guovlludási gielddačoahkkin

Fylkkamánni gávnnada gielddaiguin: 2019 čavčča

Fylkkamánni čohkke gielddaid iešguđet surggiid fágaolbmuid dieđihan dihte Olles eallima eallit -ođastusa hárrái guovlludási dialogačoahkkimiin 2019 čavčča. Dáppe gávnnat dialogačoahkkimiid oppalašgeahčastaga.

Gielddat álggahit

Fylkkamánni háliida gielddaid ráhkadišgoahtit iežaset plánaid Olles eallima eallit -ođastusa várás.

Olles eallima eallit -ođastus sáhttá doibmiibiddjojuvvot gieldda máŋggaid sektoriin ja fágasurggiin. Gielddat sáhttet áinnas váldit oktavuođa Fylkkamánniin juos háliidit neavvagiid ja bagadallama Olles eallima eallit álggaheami oktavuođas.

Ráđđehus.no: Olles eallima eallit

Ráđđehus áigu álggahit doarjjaapparáhta, mii álggus vuos galgá gaskkustit, dieđihit ja oaivadit gielddaid, vai dat ságastallagohtet ođastusa sisdoalu birra ja gárgedit reaidduid ja ávdnasiid báikkálaš čađaheapmái. Gielddaid bovdejit oassálastit oahppanfierpmádahkii, mas sáhttet juogadit dovddiidusaid ja oažžut oaivadusa guđet guimmiineaset.

Fase 2: Kartlegging og planlegging (2019–2020)

Kommunene har årene 2019–2020 til å ta stilling til løsningene i reformen, og planlegge hvordan de vil utforme og gjennomføre dem lokalt.

Det legges opp til at kommunene og fylkeskommunene kartlegger egne behov og utfordringer og gjennom politiske vedtak selv tar stilling til forslagene i Leve hele livet. Kommunene oppsummerer sine vedtak om oppfølging av reformen i kommunens årsbudsjett og økonomiplan med handlingsprogram, før de setter reformen ut i livet. Fylkesmannen følger opp spesialisthelsetjenesten via ordinære styrings- og rapporteringssystemer.

Muddu 2: Kárten ja plánen (2019–2020)

Gielddat galget 2019–2020 áigodagas leat gávnnahan man oaivilis dat leat ođastusa čovdosiid hárrái, ja plánen mo áigot hábmet ja ollašuhttit daid báikkálaččat.

Áigumuš lea ahte gielddat ja fylkkagielddat kártejit iežaset dárbbuid ja hástalusaid, ja politihkalaš mearrádusaid bokte ieža dahket oaivila Olles eallima eallit -ođastusa evttohusaide. Gielddat oktiigesset mearrádusaideaset ođastusa čuovvuleami hárrái gieldda jahkebušeahtas, ekonomiijaplánas ja doaibmaprográmma, ovdalgo ollašuhttigohtet ođastusa. Fylkkamánni čuovvula spesialistadearvvasvuođabálvalusa dábálaš stivren- ja raporterenvuogádagaid bokte.

Fase 3: Implementering og gjennomføring (2021–2023)

Når kommuner, fylkeskommuner og helseforetak har tatt stilling til forslagene i reformen og beskrevet hvordan de vil utforme dem, starter arbeidet med gjennomføring lokalt.

Kommuner som omstiller seg i tråd med reformen, kan få økonomisk støtte til arbeidet via relevante eksisterende og eventuelle nye øremerkede tilskuddsordninger.

Muddu 3: Doibmiibidjan ja ollašuhttin (2021–2023)

Go gielddat, fylkkagielddat ja dearvvasvuođafitnodagat leat gávnnahan makkár oaivilat dain leat ođastusa evttohusaid hárrái ja válddahallan mo sii áigot hábmet daid, de álgá báikkálaš ollašuhttinbargu. 

Gielddat mat nuppástuhttet doaimmaideaset ođastusa olis, sáhttet oažžut ruhtadoarjaga bargui áššáiguoskevaš dáláš ja vejolaš ođđa bealljemerkejuvvon doarjjaortnegiid bokte.

Fase 4: Evaluering og forbedring (2023)

Reformen skal evalueres underveis gjennom følgeforskning i et representativt utvalg kommuner. Midtveis i reformperioden skal det utarbeides en forskningsrapport for blant annet å kunne følge endringene i kommunene, og ved behov justere kurs og virkemiddelbruk. Følgeforskningen avsluttes med resultatevaluering av hele reformen etter 2023.

Muddu 4: Árvvoštallan ja buorideapmi (2023)

Ođastus galgá dađistaga árvvoštallojuvvot čuovvundutkama bokte representatiivvalaččat válljejuvvon gielddaid gaskkas. Ođastusáigodaga beallemuttus galgá ráhkaduvvot dutkanraporta earret eará čuovvun dihte gielddaid nuppástuhttimiid, ja dárbbu mielde divustan dihte háltti ja váikkuhangaskaomiid geavaheami. Čuovvundutkan loahpahuvvo olles ođastusa boađusárvvoštallamiin jagi 2023 maŋŋá.

- Vi ønsker at Norge skal være et land hvor det er godt å leve for de eldre. At de eldre ikke bare får hjelp til å leve lengre, men også får hjelp til å leve bedre, sier fylkeslege i Troms og Finnmark, Anne Grethe Olsen.

- Mii háliidit ahte Norga galgá leat riika, gos boarrásiidda lea buorre eallit. Ahte boarrásat eai oaččo dušše veahki eallit guhkibut, muhto ožžot maiddái veahki eallit buorebut, dadjá Romssa ja Finnmárkku fylkkadoavttir, Anne Grethe Olsen.

Til toppen av denne siden.
Siiddu bajimužžii.